Krótkowzroczność jest jedną z najczęstszych wad refrakcji oka ludzkiego. Badania dowodzą, że jej objawy są widoczne już w pierwszych dwudziestu latach życia – zwłaszcza w okresie szkolnym. Dla Azjatów jest ona istną plagą. Dotyka około 60% całego ich społeczeństwa, gdy tymczasem w Europie ta liczba jest mniejsza niemal o połowę. Najnowsze metody to laserowe leczenie krótkowzroczności za pomocą dwóch metod korekcji wzroku.
Aby rozpoznać krótkowzroczność określa się wielkość i stan układu optycznego narządu wzroku. Charakterystyczne cechy tej wady to: zbyt duże rozmiary oka – szczególnie jego przednio-tylnej części i zbyt duża siła łamiąca elementów optycznych. Wówczas punkt skupienia promieni świetlnych znajduje się przed siatkówką i widziany z oddali obraz jest zniekształcony oraz rozmazany.
Podział krótkowzroczności ze względu na przyczynę:
- Osiowa – oś gałki ocznej jest zbyt długa.
- Krzywiznowa – krzywizna elementów układu optycznego jest zbyt wypukła.
- Refrakcyjna – siła łamiąca układu optycznego jest zbyt duża.
Krótkowzroczność jest wadą dziedziczną. Wielce prawdopodobne jest to, że jeśli mamy krótkowzroczność to będą na nią cierpiały również nasze dzieci. Jak każde schorzenie oczne ulega ona zmianom na lepsze lub gorsze. Jej największe pogorszenie ma miejsce w czasie dojrzewania, kiedy dochodzi do szybkiego wzrostu ciała człowieka. Współcześnie inne przyczyny krótkowzroczności nie są znane.
Wyróżniamy cztery stopnie krótkowzroczności:
- Niska – do -3 dioptrii
- Średnia od -3 do -6 dioptrii
- Wysoka od -6 do -9 dioptrii
- Bardzo wysoka od -9 dioptrii
Wysoka krótkowzroczność jest przypadłością głównie małych dzieci. Niska pojawia się zwykle około 10 roku życia. Stabilizacja wady ustaje wraz z zakończeniem okresu dojrzewania, czyli około 20 roku życia. W późniejszym okresie wysoka krótkowzroczność może nieść ze sobą bardzo niebezpieczne powikłania, np. zwyrodnienie naczyniówki i ciała szklistego oraz odwarstwienie siatkówki.
Rodzaje krótkowzroczności:
- Wrodzona – to taka, z którą się rodzimy. Zwykle wiążą się z nią inne zmiany oczne. Wada jest korygowana, by spróbować osiągnąć normalny poziom ostrości wzroku.
- Zwykła– jest spowodowana wzrostem ciała towarzyszącym okresowi dojrzewania. Z jej początkami mamy do czynienia w wieku szkolnym (około 6 – 7 roku życia). Prawidłowa diagnoza i dostosowanie do niej odpowiedniej korekty może doprowadzić wzrok do prawidłowego poziomu.
- Silna – przy tym rodzaju krótkowzroczności rozmiar oka znacznie odstaje od normy. To niesie ze sobą poważne schorzenia oczne, np. oddzielenie siatkówki czy zaćmę.
- Tymczasowa – jest najczęściej skutkiem ubocznym przyjmowania leków (sterydów) bądź powikłaniem różnego rodzaju urazów gałki ocznej. W takich przypadkach krótkowzroczność ustaje po kilku tygodniach.
Objawy krótkowzroczności:
Z krótkowzrocznością mamy do czynienia, kiedy musimy znacznie wytężać wzrok, by zobaczyć lub przeczytać coś z daleka. Natomiast nie mamy problemów z widzeniem z bliska. Osoba krótkowidząca zwykle mruży oczy, by widziany przez nią obraz stał się bardziej ostry.
z daleka z bliska
Jak leczyć krótkowzroczność?
Leku na całkowite wyleczenie krótkowzroczności nie ma. Wadę możemy korygować za pomocą specjalnych soczewek wklęsłych, które umożliwiają ogniskowanie promieni świetlnych na płaszczyznę siatkówki. Obecnie mamy dość spory wybór metod leczenia wady, np.
- Korekcja za pomocą okularów – jest to najprostsza metoda korekcji krótkowzroczności. Szkła za pomocą soczewek wklęsłych wydłużają ogniskową soczewki oka – dzięki temu obraz skupia się na siatkówce, a nie przed nią.
- Korekcja za pomocą soczewek kontaktowych – zastępuje okularową korekcję wzroku – mają dokładnie takie samo zastosowanie i przez wielu ludzi uznawane są za wygodniejszą metodę.
- Korekcja za pomocą implantów soczewkowych – są one wszczepiane wewnątrzgałkowo. Zabieg odbywa się pod znieczuleniem (podobnie jak w przypadku operacji zaćmy) i polega na wszczepieniu pacjentowi sztucznej soczewki o właściwie dobranej mocy w miejsce starej. Wraz z postępami korekty wszczepioną soczewkę wymienia się na mocniejszą lub słabszą. Tę metodę wykorzystuje się jedynie u ludzi dorosłych, ponieważ sztuczna soczewka wciąż utrzymuje jednakową wielkość. Naukowcy wskazują na jeszcze jedną wadę – mianowicie implant nie ma zdolności akomodacji – pozwala zachować ostrość widzenia tylko z daleka, a z bliska już nie.
- Korekcja za pomocą zabiegu chirurgicznego – przeprowadzana jest, by zmienić krzywiznę rogówki poprzez zastosowanie kilku nacięć rogówki ręcznie (keratotomia promienista) bądź za pomocą lasera (PRK, LASIK).
Laserowe leczenie krótkowzroczności
Laser excimerowy jest ogólnie wykorzystywany w leczeniu wad wzroku – między innymi krótkowzroczności. Obecnie jest to metoda, która cieszy się dużym zainteresowaniem i charakteryzuje się wysoką skutecznością. Dokładność metody jest zdumiewająca, ponieważ wynosi do 0,25 mikrona. Zmianę krzywizny rogówki osiąga się dzięki precyzyjnym nacięciom. Można usunąć odpowiednią ilość jej tkanki, by osiągnąć zadowalające rezultaty. Emitowane przez laser zimne światło daje gwarancję, że oko nie ulegnie oparzeniom.
Laserowe leczenie krótkowzroczności metody korekcji wzroku:
- LASIK (laser assisted in situ keratomileusis) – możemy nim redukować wadę do -13,0 dioptrii. To dwuetapowa metoda, która ma na celu w taki sposób wymodelować rogówkę, by miała zdolność prawidłowo skupiać obraz na siatkówce. Pierwszym etapem jest częściowe odcięcie i odkrycie rogówki za pomocą mikrokeratomu – czyli specjalnego urządzenia, które stymuluje dokładność zabiegu. Odkryty płat rogówki jest precyzyjnie modelowany, a po zakończeniu operacji umiejscowiony z powrotem na swoje miejsce. Nowoczesna technologia pozwala na przeprowadzeniu korekty jednego i drugiego oka w tym samym momencie. Pacjent odczuwa niewielki dyskomfort jedynie przez kilka godzin po zabiegu. Dodatkowym atutem tej metody jest brak konieczności noszenia opatrunku, a rekonwalescencja jest okresem mieszczących się w czasie kilku dni. Minusem zabiegu jest natomiast nieprzyjemny efekt skoncentrowanego światła, który może utrudniać prowadzenie pojazdu w nocy.
- PRK (photo – refraktive keratectomy) – to inaczej fotoablacja rogówki. Korygujemy nią krótkowzroczność od 1,0 do 8,0 dioptrii. Jest metodą fotorefrakcyjną, której celem jest oczywiście odpowiednie wymodelowanie rogówki. Jednak PRK jest zabiegiem silnie działającym na głębokie warstwy nabłonka rogówki i zoperowane miejsce wymaga opatrunku. W związku z tym rekonwalescencja może potrwać nawet kilka tygodni. Efekty zabiegu można ocenić dopiero po pół roku, kiedy ustali się ostateczny kształt rogówki. PRK nie zawsze jest zabiegiem udanym. Nieraz kształt rogówki może być daleki od zamierzonego i doprowadzić do astygmatyzmu. W przypadku większych wad, metoda ta nie daje satysfakcjonujących efektów. Nie daje również możliwości jednoczesnej korekcji obu oczu. Między zabiegiem jednego a drugiego oka musi upłynąć co najmniej trzymiesięczna przerwa.
Laserowe leczenie krótkowzroczności niesie ze sobą dość zadowalające efekty. Nieraz może się zdarzyć, że wykonanie jednorazowego zabiegu daje satysfakcjonujące rezultaty. Jeśli po jednej operacji wada wciąż jest dla nas uciążliwa możemy poddać się kolejnej. Niezależnie od tego na którą metodę się zdecydujemy musimy pamiętać, że każda z nich jest trwała i nieodwracalna. Jakiekolwiek błędy popełnione w trakcie zabiegu są praktycznie nie do poprawienia.
Laserowe leczenie krótkowzroczności – przeciwwskazania
- choroby i schorzenia oczu takie jak: zaćma, jaskra, odwarstwienie siatkówki, stany zapalne, patologie rogówki, suchość oczna
- nieustabilizowana wada
- choroby autoimmunologiczne, np. łuszczyca
- choroby metaboliczne, np. cukrzyca
- skłonność do tworzenia blizn
- silne alergie i atopia
- choroby infekcyjne, np. grzybica
- wszczepiony rozrusznik serca
- ciąża i okres karmienia
- wiek poniżej 21 lat (ponieważ wada jest już wtedy ustabilizowana)
Laserowe leczenie krótkowzroczności – przed zabiegiem
- Około miesiąc przed zabiegiem należy przestać nosić szkła kontaktowe.
- Co najmniej 48 godzin przed zabiegiem zakazane jest spożywanie alkoholu.
- Na 24 godziny przed zabiegiem należy powstrzymać się od wykonywania makijażu i stosowania kosmetyków.
Jak uchronić się przed krótkowzrocznością?
- Przede wszystkim należy unikać pracy w nocy, kiedy niemożliwy jest dostęp do naturalnego oświetlenia.
- Podczas długotrwałej pracy powodującej nadwyrężenie wzroku powinno się stosować częste przerwy.
- Przy słonecznej pogodzie wskazane jest noszenie okularów przeciwsłonecznych.
A co jeśli już cierpisz na krótkowzroczność?
- Unikaj ciężkiej pracy fizycznej, by nie doprowadzić do krwawień.
- Chroń oczy przed oślepiającymi promieniami słonecznymi (zakładaj okulary przeciwsłoneczne).
- Noś szkła korekcyjne zgodnie z zaleceniami lekarza specjalisty.
Pamiętaj!
Regularne wizyty w gabinecie okulistycznym mogą uchronić Twój wzrok przed zagrożeniem pogłębiania się wady. Jeśli cierpisz na krótkowzroczność bardzo możliwe, że Twoje dziecko również będzie ją miało – koniecznie obserwuj jego wzrok i w razie jakichkolwiek wątpliwości od razu zwróć się do lekarza specjalisty.
